Urlopy rodzinne

Urlopy rodzinne obejmują urlopy macierzyński, ojcowski, rodzicielski i urlop opiekuńczy.

Urlopy wymienione są dostępne na mocy prawa krajowego lub układów zbiorowych i są definiowane jako:

1. Urlop macierzyński również nazywany urlopem ciążowym, urlop chroniony prawem dla pracujących kobiet, przypadający tuż przed porodem (lub przed adopcją w niektórych krajach),

Urlop macierzyński wymiarze 20 tygodni, ale również urlop rodzicielski wymiarze 41 tygodni. Zgodnie z przepisami jedno z rodziców może wykorzystać maksymalnie 32 tygodnie z tego urlopu, a 9 tygodni to wyłącznie uprawnienie drugiego z rodziców, którego nie może przenieść na inną osobę.

Jeśli urlop macierzyński ( 20 tygodni) i urlop rodzicielski (32 tygodni) wykorzystaną zostaną przez matkę jeden po drugim bez powrotu do pracy, to w sumie dni urlopu po urodzeniu dziecka wynoszą rok.

2. Urlop ojcowski dla ojców lub, jeżeli w zakresie uznanym przez prawo krajowe, dla równoważnych drugich rodziców z okazji narodzin lub przysposobienia dziecka w celu zapewnienia opieki.

Urlop ojcowski trwa tylko 14 dni i udzielany jest bez względu na to, czy matka jest w tym czasie na macierzyńskim, czy nie jest. Może być wykorzystany w dowolnym momencie do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia

3. Urlop rodzicielski urlop od pracy udzielany rodzicom z powodu urodzenia lub przysposobienia dziecka w celu sprawowania opieki nad dzieckiem, zgodnie z definicją obowiązującą w każdym Państwie Członkowskim.

Każdemu z pracowników-rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Aktualnie urlop rodzicielski może zostać udzielony bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Czas jego trwania uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Przysługuje on w wymiarze 41 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka bądź 43 tygodni, jeśli przy jednym porodzie urodzonych zostanie dwoje lub więcej dzieci. Oczywiście dotyczy to również osób przysposabiających dziecko, tu jednak w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka w wieku do 7 roku życia lub 10 roku życia, jeżeli podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Pojawiła się również nowa możliwość zwiększenia nowej puli urlopu rodzicielskiego o dodatkowe 24 tygodnie dla rodziców dziecka posiadającego zaświadczenie stwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Jest to wsparcie wynikające z tzw. ustawy „Za życiem”. W takiej sytuacji urlop rodzicielski przysługuje przez okres: 

•     65 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
•     67 tygodni – w przypadku urodzenia dwójki lub większej liczby dzieci przy jednym porodzie;
•     62 tygodni – w przypadku przyjęcia dziecka w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10. roku życia.

4. Urlop opiekuńczy urlop dla pracowników w celu sprawowania osobistej opieki lub wsparcia krewnemu albo osobie mieszkającej w tym samym gospodarstwie domowym, która potrzebuje znacznej opieki lub wsparcia z poważnego powodu  medycznego zgodnie z definicją obowiązująca w danym Państwie Członkowskim.

Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego na rodzica, małżonka, dziecko lub osobę zamieszkującą to samo gospodarstwo domowe, a także 2 dni (lub 16 godzin) płatnego urlopu opiekuńczego na dziecko do 14. roku życia.