Ustawa stażowa

Ustawa stażowa 

12 września 2025 r. Sejm uchwalił, tak bardzo przez wiele osób wyczekiwaną - Ustawę Stażową. Akt prawny przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ma na celu uregulowanie oraz uporządkowanie zasad zaliczania różnych form wykonywanej pracy do stażu pracy. Wiąże się to z nowelizacją Kodeksu pracy oraz wprowadzeniem przepisów, które mają regulować staże i praktyki zawodowe na “otwartym” rynku pracy, a nie tylko w ramach kształcenia. Ustawa ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jednakże w sektorze prywatnym firmy będą miały 6-miesięczny okres przejściowy, zanim zmiany zaczną obowiązywać.

Dotychczas do stażu pracy nie były wliczane okresy zatrudnienia na podstawie umowy zlecenie, umowy agencyjnej, prowadzenia działalności gospodarczej. Teraz wprowadzone zmiany mają wyrównać prawa wszystkich pracowników. Większy staż oznacza więcej dni urlopu wypoczynkowego, lepsze warunki rozwiązania umowy oraz nagrody jubileuszowe.

Jakie okresy będą się wliczać do stażu pracy:

• umowy zlecenia
• umowy agencyjne
• świadczenie usług

• okresy prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpraca z osobą prowadzącą działalność
• okres zawieszenia działalności gospodarczej, przez osobę prowadząca pozarolniczą działalność w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
• okres pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych
• udokumentowany przebyty za granicą okres wykonywania pracy zarobkowej innej niż zatrudnienie.

Potencjalne wyzwania i pułapki:

• dokumentacja i dowody - okresy sprzed obowiązywania zmian mogą być trudne do udokumentowania, w szczególności jeśli brakuje umów, rachunków, faktur, zaświadczeń od kontrahentów, czy wpisów w ZUS
• nakładające się okresy - jeśli w tym samym czasie osoba prowadziła działalność gospodarczą i pracowała na umowie zlecenie, to według ustawy do stażu pracy wlicza się tylko jeden z tych okresów
• granice wsteczności - chociaż zmiany są wsteczne, to jednak obowiązują warunki dokumentacyjne - nie każde dawne zatrudnienie będzie możliwe do uznania
• dane ZUS od 1999 r. - dla okresów sprzed tej daty ZUS może nie mieć danych, co zwiększa znaczenie prywatnych dokumentów
• obciążenie administracyjne dla małych firm i działów kadr - dostosowanie się do nowych przepisów może być kosztowne i czasochłonne dla pracodawców.

W związku z wchodzącymi zmianami pracownicy będą musieli zgromadzić całą dokumentację dotyczącą swojego okresu zatrudnienia. Jeżeli będzie brakowało odpowiednich dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia, należy wtedy złożyć wniosek do ZUS o wydanie odpowiedniego zaświadczenia o okresach objętych ubezpieczeniem społecznym.

Pracodawcy również będą musieli podjąć odpowiednie kroki - sprawdzić jacy pracownicy mogą mieć dodatkowe okresy do zaliczenia, aktualizować systemy kadrowo-płacowe i przygotować się na weryfikację dokumentów.

Projekt ustawy przewiduje również, że staż rynkowy będzie musiał być wynagradzany - minimum 35% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z poprzedniego kwartału. Od stażysty nie będzie można wymagać wcześniejszego doświadczenia w danym zawodzie, jako warunku przyjęcia na staż. Maksymalny czas trwania stażu będzie wynosił 6 miesięcy. Stażyście przysługuje także 1 dzień wolny za każdy miesiąc w pierwszych 3 miesiącach, a potem 2 dni za miesiąc w kolejnych 3 miesiącach.

Ustawa stażowa wprowadza jedną z najważniejszych zmian w prawie pracy w ostatnich latach. Nowe regulacje mają charakter zarówno przyszłościowy, jak i wsteczny. Chociaż zmiany niosą ze sobą wyzwania, to dla wielu osób oznaczać będą większe uprawnienia i transparentność w zakresie swoich praw.